LOJİSTİĞİN TERİMSEL ANLAMLARI

Lojistik gelişimini ve büyümesini hızla sürdüren bir sektör. Küreselleşen dünyada artan işletme rekabeti, içinde fiyat performans kadar hızlı ulaşımı da barındırıyor. Hem ulusal hem de uluslararası taşımacılık bu rekabet ortamından doğru anlamda beslenerek kendini yenileyip geliştirmeye devam ediyor.

Daha önceleri askeri bir kavram olarak karşımıza çıkan lojistik zamanla sivil ve iş hayatında kendini göstermeye başladı. Lojistiğin tarihçesini incelediğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. Her geçen gün değişen tüketici / müşteri alışkanlıkları ve gelişen teknolojiyle lojistik artık herkesin kapısında. Bilgisayarımızdan hatta daha kolayı mobil uygulamalar üzerinden sipariş vermek ve kargo beklemek günlük rutinlerimiz haline geldi. Bu kadar iç içe olduğumuz sektörün diline gelin yakından bakalım.

Lojistik Dili

Taşımacılık sektörü de her iş kolunda olduğu gibi kendi içinde terimsel öğeler barındırıyor. Hem ulusal taşımacılıkta hem uluslararası taşımacılık alanlarında ortak kullanılan ve bazılarına yabancı olmadığımız birkaç terimi sizler için derledik.

1. ABC Sınıflandırma Yöntemi: Stoktaki ürünlerin miktar, devir hızı, değer gibi ölçütlerle sınıflandırılmasıdır.

2. Acente: Bir lojistik firmasının merkezi dışında başka bir bölgede aynı isimle hizmet veren kuruluş.

3. ADR: Yanıcı, patlayıcı ve parlayıcı gibi maddelerin sadece karayoluyla taşınması kurallarını içeren bir standarttır. ADR standartına göre, bu maddelerin taşınabilmesi için, sürücü ve araçlarda belirli belgelerin bulunması gereklidir.

4. Adresleme: Lojistik tesisin içinde yürütülen operasyon sırasında ürünlerin ya da taşıma birimlerinin (palet veya koli gibi) fiziksel olarak tesisin içinde bulunan bir yere/adrese bırakılması ve sistemsel olarak bahsi geçen ürünün ürün kodu ile yerleştirildiği adresin yine ürün kodunun eşleştirilerek kaydedilmesi işlemidir.

5. Akreditifli Ödeme (Payment Under Letter Of Credit – L/C): Alıcının talebi doğrultusunda, bankanın temin ettiği ve alıcı / müşteri tarafından ayrıntıları belirtilmiş, mala ve/veya hizmete ilişkin belgelerin karşılığında, ürünü / hizmeti satın alınan satıcıya ödeme yapılacağı yolundaki şartlı taahhüttür.

6. Aktarma: Yükümlü lojistik firmasının bir aracı ile gelen yüklerin boşaltılarak, başka herhangi bir işleme tabi tutulmadan en kısa bir sürede tekrar sevk edilmek üzere, firmanın başka bir aracına yüklenmesi işlemidir.

7. Aktarma Merkezi: Gelen kargoların indirildiği ve teslimat noktasına göre gidenlerin yüklendiği, gün içinde kargoların kısa bir süre saklandığı, araçlar arası kargo / yük transferinin yapıldığı merkezlerdir.

8. Ambar: İhtiyaca / duruma bağlı olarak, belirli bir zaman için ürünlerin tutulduğu açık ya da kapalı ama güvenlikli alandır.

9. Ambar Teslim-Tesellüm Fişi (ATF): Taşıma, depolama ya da katma değerli hizmetler olarak adlandırılan hizmet türü sunmak üzere, hizmeti veren işletme, tedarikçi veya müşterilerden ürünü teslim alırken ya da teslim ederken imzalama ve kaşelemeyle bahsi geçen eşyaların artık ilgililerin sorumluluğuna geçtiğini belgelemek için düzenlenen evraktır.

10. Ana Konşimento (Master Airway Bill – MAWB): Havayolu taşımacılığı ile ilgili bir terimdir. Gerçek göndericiden genelde son kullanıcıya yapılan gönderilerde kullanılır.

11. Ara Konşimento (House Airway Bill – HAWB): Acentelerce düzenlenen hava navlunu için kullanılan yükleme dokümanıdır. Ara konşimento aynı zamanda destinasyon acentesi için malın tanımını , yükleme talimatlarını ve uygulanacak taşıma ücretlerini de içinde barındırır.

12. Ata Karnesi (Ata Carnet): İthalat sözleşmesi kapsamında, bahsi geçen taraf ülkeler arasında malın / eşyanın / ürünün gümrük vergisine tabi olmadan geçici kabulüne imkan sağlayan, beyanname olarak kabul edilen belgeye denir.

13. ATR (ATR Movement Certificate): Türkiye ve Avrupa Topluluğu arasında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşması’na göre,ihracatçı tarafından, serbest dolaşım halinde bulunan malların ihracında gümrük muafiyetinden yararlanmak amacıyla düzenlenen belgedir.

14. BAF (Bunker Adjustment Factor): Petroldeki fiyat dalgalanmadan etkilenmemek için her ay belirlenen navlun kalemidir.

15. CAF (Currency Adjustment Factor): Amerikan dolarındaki dalgalanmaların navluna dahil edilmesidir.

16. CFR (Cost and Freight): Mal bedeli ve navlun ödenmiş, sadece deniz ve iç su taşımacılığında kullanılan uluslararası ticarette bir teslim şeklidir. Satıcı tüm masraf ve riskleri üstlenerek malları yükleneceği limana kadar getirir, ihracat için gümrüklenmiş olarak gemiye teslim etmesini ifade eder. Malların hasar ve kaybına ilişkin risk, mallar gemiye konduğunda alıcıya geçerken, masrafların alıcıya devri, varış limanında gerçekleşir.

17. CMR Karayolu Taşıma Belgesi (CMR International Consignment Note): Nakliye firması tarafından alıcının adına düzenlenir. Malların belirtilen şartlarla taşınmak üzere, iyi durumda teslim alındığını ve taşıma sözleşmesinin yapıldığını gösteren hukuki bir delildir.

18. Çeki Listesi (Packing List): Koli, ambalaj listesidir. Kargonun içindeki eşyaların adet, parça, ağırlık, boyut ve numaraları ile alıcı bilgilerini ve adresini gösteren ayrıntılı listedir.

19. Desi: Yük taşıma ücreti hesabında kullanılmak üzere; paket, sandık, koli gibi yüklerin üç boyutunun (en, boy, yükseklik) santimetre cinsinden birbiriyle çarpıldıktan sonra 3.000’e bölünmesi ile elde edilen değerdir.

20. Dördüncü Parti Lojistik (Fourth Party Logistics – 4PL): Müşterilerine kapsamlı tedarik zinciri çözümleri sunmak için, kendi organizasyonunun kaynaklarını, yeteneklerini ve teknolojisini, üçüncü taraf lojistik (3PL) şirketleri ile bir araya getiren ve tüm zincirin tasarımını ve yönetimini üstlenen şirketlerdir. 4PL şirketleri, tüm tedarik zinciri boyunca değer katabilme uzmanlığına ve yeteneğine sahip olmak zorundadırlar.

21. Elektronik Ticaret (E-Ticaret): İnternet ortamında insanların belirli sistemler üzerinde gerçek ya da sanal ürünleri para karşılığında satın almasıdır.

22. Elleçleme (Handling): Lojistik tesislerde, ürünlerin yerinin değiştirilmesi, paket yapısının bozulup yeniden oluşturulması, kap boyutlarının değiştirilmesi, kontrol edilmesi, etiketleme, streçleme gibi işlemlerin tamamı için kullanılan genel bir ifadedir.

23. Euro Palet (EUR – pallet): Avrupa ülkeleri zamanla paletlerde standardizasyona giderek; ölçü, kalite, malzeme cinsi, nem oranı, kullanılan çivi gibi özelliklerini saptamış ve bu standartlara uygun paletleri Euro Palet olarak tanımlamışlardır. Euro Palet’in standart numarası UIC 435-2V’dir. Ölçüleri ise 80 cm x 120 cm’dir.

24. Fatura: Ürün, miktar, nitelik, satış şekli, ağırlık, adres, tarih vb. bilgilerin bulunduğu, satıcı tarafından düzenlenen evraktır.

25. FIFO (First in First Out): Genellikle depolamada ve maliyetlendirmede kullanılan, depolama için ilk giren malzemenin ilk çıkacağını öngören kuraldır.

26. Filo Yönetimi: Lojistik firmalarında var olan özmal araç, ekipman, garaj ve alt yapı sistemlerinin bir düzen içerisinde ahenkle yönetilmesi ve yürütülmesi işine filo yönetimi denir. Araçların nerede ne zaman olacağı, bakımları, hangi konaklama yerlerinde kalacağı, araçta bulunacak ekipmanlar, şoför durumu gibi tüm işlerin tamamını kapsar.

27. Frigo Taşıma (Transportation Refrigerated): -26 derece sıcaklığa kadar taze ve dondurulmuş gıda taşımacılığı anlamına gelir.

28. Gizli Hasar: Görünüşte zarar görmemiş gibi duran bir kap içindeki ürünlerin sonradan hasar görmüş olduğunun anlaşılması durumudur.

29. Gümrük Beyannamesi (Bill Of Entry): Gümrük idarelerine, yurda girecek veya çıkacak olan, transit yapılmak veya başka bir işleme tabi tutulmak istenen eşyaya ilişkin özelliklerini, boyutlarını, niteliklerini belirten yazılı beyan belgesine denir. Nüsha olarak düzenlenir.

Yazımızın başında son kullanıcı tüketici üstünde durmuş olsak da artık herkes her yerden belirlediği hedef ülkelere satış yapabiliyor. Üstelik bunun için şirket açmasına gerek bile kalmadan. Bu yazımızın, kendi e-ticaret yolculuğuna çıkan herkesin yararına olmasını umarız.