Lojistik terimini günlük hayatımızda sadece ‘kargo’ anlamında kullanıyor olsak da aslında çok büyük bir sektör. Eşyaların, evrakların hatta yapı malzemelerinin, sanayi malzemelerinin ve daha birçok şeyin bir yerden başka bir yere taşınması gerekiyor. Hatta bu iletilme hali kimi zaman dünyanın bir ucundan öbür ucuna bile olabiliyor.
Lojistik aslında insanlığın, toplumlar kurmaya başladığı zamana kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Tabii ki o zamanlar böyle geniş bir kavram çerçevesinde değerlendirilmese de üretim yapmaya başladığımız zamandan itibaren kendi ürettiklerimizle başkalarının ürettiklerini takas etmeye başladık. Takas yöntemiyle ticari hayatın ilk adımı atılmış olsa da bu aynı zamanda lojistiğin kıvılcım olarak ortaya çıkışının da öyküsüdür.
Bugün ise dünya ticaretinin tek yöntemi lojistiktir. Hem kara yolu taşımacılığı hem hava yolu taşımacılığı hem de deniz yolu taşımacılığı sayesinde, ülkelerin ithalat ve ihracatları başta olmak üzere, kurumsal firmaların alışverişinden bireysel alışverişlere kadar her şeyin taşınma yöntemi ‘lojistik’ teriminin başlığı altında ilerliyor. Teknolojinin gelişmesiyle paralel olarak lojistiğin de gelişmesi büyük bir hızla devam ediyor.
Bu büyümeye devam eden sektörün kendi içinde planlanması gereken çok fazla adımı var. Eğer bu sektöre girmeyi düşünüyorsanız ya da genel bilgi sahibi olmak istiyorsanız, bu yazımızda lojistik sektörü ve bazı terimleri hakkında bilgiler paylaşıyor olacağız.
Lojistikte Önemli Bir Yere Sahip: Proje Taşımacılığı
Son yıllarda teknolojik gelişmelerin gölgesinde ulusal ya da global pazar yerleri aracılığıyla, alışveriş seviyesinde müthiş artışlar yaşandı. Bu artış beraberinde kargoların da bilinirliğini arttırdı. El yapımı bir ürün Hindistan’dan İspanya’ya bir hafta gibi kısa bir sürede gidebiliyor artık. Her gün milyonlarca insan internet üzerinden alışveriş yaparak ya evlerinde ya da işyerlerine kargo bekliyor. Kargo beklemek ya da teslim noktasından almak artık günlük işlerimizden biri haline geldi.
Proje taşımacılığı ise lojistiğin az bilinen ama ticaretin yükünü taşıyan bir kolu. Proje lojistiği sayesinde; normal sayılabilecek boyutların çok üzerindeki materyaller, özel taşımacılık yöntemleri kullanılarak bir yerden başka bir yere nakil edilir. Lojistiğin bu alanında, standart dışı sayılan materyallerden kastımız: doğalgaz boruları, raylı sistemler ya da baraj santralleri gibi standartların çok üzerinde ve taşınma işlemleri oldukça komplike olan şeylerdir.
Proje taşımacılığında bu olağanın üstündeki envanterin taşınabilmesi için özel taşıma sistemleri gerekmektedir. Bu sistemlerin başında doğru bir planlama gelir. Doğru bir planlama ile ağır yükleri doğru nakledilmek için gerekli ekipman hazırlanır. Bu ekipmanların içinde kaydırma sistemleri, özel kriko sistemleri, vinçler, çelik destekler ile özel taşıyıcılar ve yük dağıtma sistemleri bulunur.
Bu özel sistemin içindeki araçların kullanımları ise yine özel nitelikli insanlar tarafından yapılır. Her biri için bu alanda yetişmiş ehliyetli kişiler bulunur. Proje taşımacılığının parçası olan en önemli şeylerden biri de iş güvenliğidir. Lojistiğin özellikle bu kolunda üç altın prensip vardır: ‘’emniyet, sağlık ve güvenlik’’. Bu alanda çalışan kişilerin yanlarında mutlaka çelik burunlu ayakkabıları, baretleri ve özel iş gözlükleri ile özel iş eldivenleri bulunur.
Eğer proje taşımacılığı kara yolu kullanılarak yapılacaksa, planlamanın buna göre düzenlenmesi gerekir. Şöyle ki; bu standart üzeri yüklerin taşınması esnasında oluşabilecek sorunların önlenebilmesi için öncelikle güzergahın tespit edilmesi ve ilgili kara yollarından izin alınması gerekir. Bununla birlikte taşıma sırasında yolun güvenliği kısmen tehlikeye girebileceğinden, taşınma zamanındaki trafiğin durumu kontrol edilmelidir. Ayrıca güzergahta bulunan tünellerin ve üstgeçitlerin yükseklikleri ile genişlikleri de mutlaka kontrol edilmesi gereken şeyler arasında yer alır. Tüm bu önlemlerin ve gerekli belgelerin alınmasıyla sağlıklı bir taşımacılık işlemi gerçekleşir.
Lojistikte Önemli Bir Kavram: Lashing
Lashing kısaca sabitleme olarak anlatılabilecek bir terim olmakla birlikte lojistiğin temel kavramlarından birini oluşturur. Kelimenin kökeni İngilizceden gelmektedir. İngilizce’de lashing ‘bağlamak’ demektir. Lojistikte de kelimenin asıl anlamından uzaklaşmayan bir kavramı kaşılar. Konteyner, gemi ve/veya treylera yüklenen yüklerin yolculuk esnasında herhangi bir sebeple (virajlar, akıntı, kaza ya da doğal afetlerin bir kısmı) zarar görmemesi için yüklendiği araca sabitlenmesi gerekir. Bu sayede olası sarsılma veya devrilme ihtimallerine karşı önlem alınmış olur.
Lashing işleminin planlanması taşınacak kargoların güvenliğinin tam olarak sağlanabilmesi için dikkatlice yapılmalıdır. Yükler arasında farklar ve onlar için gerekli ekipmanlar birbirinden farklılık gösterir. Kargo olarak taşınacak yüklerin ağırlıkları, uzunlukları ve genişlikleri bilinerek ve bunlar göz önünde tutulara plan yapılır. 20 tonluk bir kargo ile 600 kiloluk ve 20 kiloluk kargolar arasında oldukça büyük farklar vardır. Dolayısıyla bu kargoların sabitleme işlemlerinin yapılabilmesi için her biri için uygun olacak olan ekipmanlar kullanılmalıdır. 5 metrelik kargoya gerekli halat ile 30 cm kargo sabitlenemez. Sabitleme işleminde kullanılacak ekipman kargoyu tam olarak sarması gerekir.
Tüm bunlarla birlikte kullanılacak ekipmanların bakımları düzenli bir şekilde gerçekleştirilmelidir. Çünkü lashing işlemi esnasında kullanılan ekipmanlar defalarca kullanılabilecek malzemelerdir. Bu ekipmanların bakımlarının düzenli yapılmaması; gerek yüklemeyi gerçekleştiren çalışanlara gerek taşımakla yükümlü insanlara zarar verebileceği gibi taşınma esnasında kargoların da büyük zararlar görmesine sebebiyet verebilir. Lashing işlemi sırasında kullanılan ekipmanları şöyle sayabiliriz: kalaslar, halatlar, ağ, sapan ve demir gibi ekipmanlar. Bu ekipmanların onlarca kez kullanılabilmesi ve sağlıklı bir lojistiğin sağlanabilmesi için düzenli bakıma ihtiyaç duyarlar.
Lashing için kullanılacak ekipman, kargonun büyüklüğü ya da küçüklüğü gözetilmeksizin mutlaka sağlam olmalıdır. Aksi takdirde paket küçük olsa bile, taşındığı araç içinde sarsılma veya devrilme yaşayabilir. Bu da kargonun zarar görmesine sebep olur. Tüm bunlar göz önüne alındığında lashing işlemini şu şekilde özetleyebiliriz:
Lashing, kargoların boyutlarının önemi olmaksızın, herhangi bir taşıma yöntemi esnasında kargoların zarar görmemesi için doğru boyutlarda sağlam ekipmanlar kullanılarak sabitlenmesi işlemidir.
Sabitleme yönteminde konteyner lashing ise ayrıca önem taşır. Çünkü konteyner lashingde iki kez sabitleme yapılır. Öncelikle konteyner içine konan yükler konteynera sabitlenir. Ardından bu yük dolu konteynarlar taşımacılık yapılacak araca (tırlar, uçaklar veya gemiler) yüklenir ve bu kez de konteynerlar taşınacak araca sabitlenir. Konteyner ile taşıma işlemi en çok deniz taşımacılığı yöntemi ile gerçekleşir. Konteyner lashing için de yine özel ekipmanlar kullanılır. Çünkü konteynerların büyüklük ve ağırlıklarına uygun sağlam materyaller gerekmektedir.
Lashing yöntemi özellikle 2008 yılından sonra, gelişen lojistikte karşılaşılan sorunların çözümü olarak kullanılmaya başlanmış yöntemdir. Lojistik planlaması yapılırken kargoların zarar görmesini engellemek adına en çok dikkat edilmesi gereken işlemlerden biridir.
Ticaretin en büyük kolunu oluşturan lojistik müşteri memnuniyetini sağlamanın yanında firmaların maliyetini de düşürebilen bir oluşumdur. Transfer sırasında zarar gören malzeme, firmaya artı maliyet olarak geri döner. İster projelerinizin taşınması gereksin ister tonlarca yükün uluslararası taşınması gereksin ister 20 desilik kargoların taşınması gereksin. Yükün ağırlığı farketmeksizin her biri özeldir. Prusa Lojistik olarak bu önemin farkındayız. Kargolarınızın sağlam bir şekilde, zamanında ve uygun maliyetle müşterinize ulaşması için profesyonel ekibimizle doğru zamanda doğru yöntemle doğru yerde sizi bekliyoruz.
