Ticaretin var olmasını sağlayan temel unsurlardan biri lojistiktir. Bu o kadar temel bir unsurdur ki tarihte üretime ilk başlandığı zamanla aynı anda lojistik de doğmuştur. Çünkü bir ürünün üretilmesi yetmez. Onun aynı zamanda kullanıcıya ulaşması gerekir. Zamanla gelişen dünyada birçok madde ve ürün yer değiştirerek kullanıcılara ulaşmaya başlamıştır. Temel gıdadan değerli emtialara, canlı hayvanlardan tekstile ve endüstriyel malzemelerden santrallere kadar aklımıza gelebilecek her şey globalde yer değiştirmektedir.
Bunların her biri ülkelerin devamlılığını sağlarken, birbirinden beslenen teknoloji ve lojistik sayesinde son kullanıcılar olarak günlük hayatımızı sorunsuz devam ettirebiliyoruz. Bu bağlamda değerlendirildiğinde lojistik sektörü olmazsa olmaz bir sektördür.
Hal böyle olunca, ülkelerin kendi içlerinde ve birbirleriyle sürdürdükleri ticaretin var olmasını sağlayan lojistik her gün gelişimini sürdürmeye devam eden çok büyük bir sektör haline gelmiştir. İnsanlığın yerleşik yaşama başlamasına kadar dayanan tarihiyle bu köklü sektör, en tabii biçimde kendi içinde çok fazla alanı, modeli, yöntemi ve terimi barındırır.
Bu modellerden intermodal ve multimodal taşıma yöntemlerini markajımıza alıyoruz.
İntermodal Taşımacılık ve Avantajları
İntermodal taşımacılık: transferi gerçekleşecek malların / ürünlerin taşındığı ekipman değişmeden birden fazla taşımacılık yöntemiyle gerçekleştirilen taşıma yöntemine denir. Bahsi geçen mallar / ürünler yükleme esnasında hangi ekipmanla taşınmak üzere taşıma aracına yüklendiyse transfer işlemi bitene kadar aynı ekipmanda kalır. İntermodal taşımacılıkta bu transfer sırasında değişen tek şey yükü taşıyan araç yöntemidir.
Biraz detaylı bir anlatım oldu bu. Toparlamak gerekirse bir örnekle ne demek istediğimizi biraz daha net anlatmış oluruz. Transferinin yapılması gereken ürünler ilk transfer aracına konteyner ile yüklendi ve bu araç da karayolu ile transfer aracı. Tıra yüklenen bu konteynerlar bir yerde başka bir araca transfer edilecek ve bu sefer gemi ile yollarına devam edecek. Tıra yüklenen konteynerlar herhangi bir işleme tabi tutulmadan (örneğin elleçleme yapılmadan) aynı şekilde gemiye yüklenip yollarına devam ederler. İşte bu modele intermodal taşımacılık denir.
İntermodal taşımacılıkta taşıma yöntemleri arasında transfer yapılırken elleçleme işleminin olmaması, bu modelin temelini oluşturur. Uygulanan bu modla, taşıma yöntemleri arasında zaman kaybetmeden ürünleri transfer etmek sağlanır. Böylece zamandan tasarruf edilmiş olur.
İntermodal Avantajları
-
İntermodal ile yapılan taşımacılıkla, transferi sağlanacak ürünler mümkün olan en ekonomik yolla teslim edilebilir
-
Mümkün olan en kısa süre hedeflenir
-
Yüklerin, araç ve / veya yöntem değiştirecek olması dolayısıyla planlama en başından çok dikkatli olarak yapılır. Böylece lojistik esnasında olası sorunların önüne daha fazla geçilebilir
-
Bu modelde araçlar arası transfer yapılacağı için ürünlerin yüklenmeleri, taşınmaları ve boşaltılmaları esnalarında daha yüksek kontrol söz konusudur. Bu durum da ürünlerin takibinin daha kolay yapılmasına olanak sağlar
-
İntermodal ile yapılan taşımacılıkta elleçleme yoktur. Bu da ürünlere temas edilmemesi demek olduğundan hijyen anlamında da artı sağlar
-
İntermodal karma bir taşımacılık yöntemidir. Bu sayede ürünlerin yüklendiği tren vagonları bile gemilere yüklenerek denizyolu aracılığı ile teslim noktasına gidebilir. Yani intermodal ile tüm transfer yolları aynı sevkiyat sürecinde kullanılabilir
-
İntermodal taşımacılık ekonomik, hızlı ve çevre dostu bir taşıma yöntemidir.
Lojistik sektörünün kullandığı yöntemler, transfer esnasında duyulan ihtiyaçlara göre şekillenir. Teknolojik gelişmelerle iç içe olan bu sektörün, teslimat süresini azaltmanın yanında, ürünlerin takip edilebilmesini sağlaması ve bunları da mümkün olan en az maliyetle müşterisine sunması beklenir.
İntermodal gibi bir yöntemle ürünler tek bir yol ile transfer edilmez. Hem karayolu hem denizyolu hem de demiryolu ile tek bir güzergahta çalışılabilir. Bu durum karbon salınımını azaltmakla birlikte maliyetin düşmesine de etki eder. Fakat bu süreçler, üzerinde çok ince çalışılmış planları ve sıkı takibi gerektirir. Alanında tam profesyonel lojistik firmaları ile çalışılmazsa hem vakit hem nakit kaybına uğramak oldukça olası bir ihtimaldir.
Multimodal Taşımacılık ve Avantajları
Multimodal taşımacılıkta tek bir firma ile yapılan bir sözleşme bulunur. Taşıyıcı firma malları en az iki taşıma yöntemi kullanarak teslim noktasına götürmekle yükümlüdür.
Lojistik sektöründe transfer edilmesi gereken yükleri taşımak için karayolu taşımacılığı, havayolu taşımacılığı ve denizyolu taşımacılığı kullanılır. Her bir taşımacılık yönteminin kendi içinde avantajları ve dezavantajları bulunur. Taşınacak yükün özellikleri ve bütçe, taşınma modellerini ve / veya taşınma şeklini belirler. Taşınacak yükün özelliklerine ve gideceği lokasyonun mesafesine bağlı olarak bazen tek bir taşıma yöntemi yeterli olur. Sadece havayolu ya da yakın mesafe ise karayolu tercih edilebilir.
Fakat yükün teslimat noktası ile çıkış noktası arasında uzak mesafe söz konusu ise aynı güzergahta farklı yöntemler kullanılabilir. Karayolu taşımacılığı ile başlayan transfer, denizyolu ya da havayolu ile teslimat bölgesine varabilir. Tek bir sözleşme ile tüm bu süreçlerin tek bir lojistik firması tarafından idare edilmesi ise multimodal taşımacılık olarak adlandırılır. Multimodal taşımacılıkta en çok tercih edilen transfer yöntemleri demiryolu ile denizyolu olarak karşımıza çıkar.
Multimodal Avantajları
-
Bu model ile yapılan taşımacılıklarda yükün takip edilmesi kolaydır. Çünkü tüm süreci tek bir firma en başından en sonuna dek üstlenir.
-
Bu model sayesinde transferi sağlanan yükler kötü hava koşullarından minimum seviyede etkilenir. Birden fazla ulaştırma yönteminin kullanılması ve demiryolu ulaştırmanın sağladığı imkanlar bu durumu sağlar.
-
Daha az karbon salınımını sağladığı için bu yöntem aynı zamanda en çevre dostu taşımacılık modellerinden biridir.
-
Bu taşımacılık modelinde, karayolu ile taşımacılığın daha az kullanılan yöntem olması olası trafik problemlerinin ve gümrük işlem süreçlerinin uzamasının da önüne geçilmesine yardımcı olur.
-
Multimodal taşımacılık ile yapılan lojistik, havayolu taşımacılığı ya da karayolu taşımacılığına kıyasla daha az maliyetlidir.
-
Karayolunun daha az kullanılmasının sağladığı avantajlardan biri de sınırlarda / gümrükte bekleme gibi sorunlarla karşılaşılmasını önlemesidir.
İntermodal ile Multimodal Arasındaki Farklar
Her iki modelde de birden fazla ulaştırma yönteminin kullanılması, bu iki modelin sık sık birbiri ile karıştırılmasına sebep oluyor. Bu iki modeli birbirinden ayıran farkları tek bir başlık altında toplayalım.
-
İntermodal ile multimodal arasındaki en temel fark şudur; intermodal taşımacılıkta yükün lojistiği esnasında gereken transfer ve değişen taşıma yöntemlerine birden fazla firma dahil olur. Multimodal taşımacılıkta ise birden fazla taşıma yöntemi kullanılmasına rağmen tüm süreçlerden tek bir firma sorumludur.
-
İntermodal tekniğinde elleçleme süreci bulunmaz. Multimodalda ise yüklerin transferi esnasında ürünlerin konduğu ekipmanlar değişir. Yani elleçleme işlemi gerçekleşir.
-
Bu iki model arasındaki farklardan biri de sözleşmedir. Multimodal taşımacılıkta kaç tane taşıma yöntemi kullanılırsa kullanılsın tek bir sözleşme geçerlidir. İntermodalda ise her bir taşıma yöntemi ve araç için farklı sözleşmeler yapılır.
Taşımacılıkta kullanılan bu iki modelin arasında farklar olmasına rağmen ikisinin de ortak avantajları da bulunur. Her iki modelde de zamandan ve maliyetten tasarruf edilir. Özellikle planlama ve yönetim konusunda uzmanlaşmış bir lojistik firması, birlikte çalıştığı müşterilerine operasyonel anlamda destek olmuş olurken aynı zamanda zamandan ve maliyetten doğru tasarrufu etmesini sağlar.
